Soabesmettingen liggen hoog bij jongeren, SOwhAt?

Seksuele overdraagbare aandoeningen lijken voor veel jongeren een ver-van-hun-bed- show maar toch mogen ze zich zorgen maken. De helft van de vastgestelde chlamydia besmettingen komt voor bij jongeren en dat komt niet door wilde nachtjes na het uitgaan. Maar hoe kan dat? En hoe valt dat op te lossen?

Seksuele overdraagbare aandoeningen (soa’s) zijn infecties die je vooral kan oplopen bij

onveilige seks. In ons land komen chlamydia en genitale wratten (HPV) het meest

voor. Elke soa brengt lastige klachten mee, maar als die niet worden behandeld, kunnen er ernstige gevolgen zijn zoals onvruchtbaarheid of in bepaalde gevallen kanker. Ondanks die gevaren wordt bijvoorbeeld 50% van de chlamydiabesmettingen vastgesteld in de leeftijdscategorie van 15 tot 25 jaar. Dat is heel wat.

Hoe doe je een condoom om?

Chlamydia, de soa der relaties

Een mythe over soa’s is dat je ze enkel kan oplopen wanneer je in je wilde studentenleven met verschillende mensen in bed duikt, maar dat is niet zo.

Bij tieners of jongvolwassenen is er een grotere kans dat relaties stuk lopen en erna weer een nieuwe partner volgt. Het koppel gebruikt dan in de prille weken een condoom, maar laat die uiteindelijk achter wegen zonder zich eerst te laten testen op soa’s.

“Een beperkt aantal mensen toont klachten bij chlamydia,” zegt Boris Cruyssaert, persverantwoordelijke van Sensoa. “Als ze zich niet laten testen, komen ze niet te weten dat ze een soa hebben. Daardoor kan die meer kans krijgen om zich per relatie verder te verspreiden. Niet alle relaties overleven, maar chlamydia overleeft wel alle relaties.”

Chlamydia kan makkelijk behandeld worden, maar als dat niet gebeurt, zijn er ernstige gevolgen. Het kan bekkenontstekingen en onvruchtbaarheid veroorzaken. Onbehandelde chlamydia wordt daarom ook gezien als een oorzaak van de verminderde vruchtbaarheid bij jonge vrouwen.

Het ongekende humaan papillomavirus

Chlamydia mag dan wel het vaakst vastgesteld worden, toch komt het humaan papillomavirus het vaakst voor. Dat komt omdat er bij een normale soa test niet altijd HPV wordt opgespoord en dus niet vastgesteld kan worden. Maar liefst 80% van de bevolking komt er ooit mee in aanraking, en dan vooral mensen tussen de 20 en 25 jaar. Het virus bestaat uit verschillende stammen. Sommige daarvan veroorzaken wratjes maar andere hebben ernstigere gevolgen zoals baarmoederhalskanker.

Om mensen te beschermen tegen HPV bestaan er twee vaccins: Cervaxic en Gardasil9. Die zorgen voor een bescherming tegen de types HPV die kanker veroorzaken. De vaccins werken wel preventief, dus wanneer je besmet bent met HPV zal het vaccin je niet laten genezen. De vaccins worden al een tijdje gegeven aan meisjes in het begin van hun middelbaar, maar sinds 2019 ook aan de jongens!

Toch is het HPV-virus zeer onbekend, net zoals bij Céline (22). Vorig jaar ging ze naar de dokter met vervelende klachten en wou ze voor de zekerheid zich gaan laten testen. Enkele weken later werd er HPV vastgesteld. “Toen de dokter zei dat ik HPV had, schrok ik wel even. Ik had er nog nooit van gehoord en ik wist niet wat het was.”

Klik hier voor het volledige interview van Céline.

Soa’s op de schoolbanken

Lessen seksuele opvoeding zijn de perfecte momenten om onderwerpen zoals soa’s ter sprake te brengen bij jongeren. Bij Jilke (23) was dat helemaal niet het geval en dat ziet ze als een gemiste kans. “De enige informatie die ik heb gekregen was een opsomming van de verschillende soa’s en hun symptomen en daar bleef het bij. Maar het is veel meer van dat. Het is belangrijk om de gevaren aan te halen, zeggen wanneer je je moet laten testen, maar ook het mentale aspect. Er hangt een schaamte rond het onderwerp. Een leerkracht moet duidelijk maken dat je geen slet bent, als je een soa hebt.”

Pimento is een organisaties die scholen helpen om onderwerpen zoals seks en soa’s op een andere manier uit te leggen aan leerlingen.

Sarah Van Laerhoven is medewerker bij Pimento. Ze geeft over heel Vlaanderen vormingen op school. Doorheen de dag gaat ze met jongeren interactief te werk over onderwerpen zoals relaties, seks en ook soa’s. “Wij worden altijd heel goed ontvangen door de leerlingen aan wie we die dag de vorming geven. Ze zijn blij dat ze met een onbekende en hun vrienden praten over onderwerpen zoals porno of seks, zonder zich te schamen.”

Om een onderwerp zoals seksuele overdraagbare aandoeningen te bespreken maakt Pimentogebruik van het KAVES-model. Dat model wordt toegepast om bijvoorbeeld kennis, attitude maar ook emoties uit te leggen bij een bepaald onderwerp. Zo leren jongeren wat een soa is, wat je moet doen wanneer je er een hebt en welke steun je kan krijgen om ermee om te gaan.

Het nut van campagnes

Buiten school is er ook ruimte om het onderwerp aan te kaarten. Sensoa is het Vlaamse experticecentrum voor seksuele gezondheid. Zij zetten zich ook al jaren in om informatie te verspreiden over soa’s en wat je moet doen als je er zo eentje hebt. Allesoverseks.be is een website van Sensoa waar je jongeren terechtkunnen om alle informatie terug te vinden die ze nodig hebben. Het centrum zet campagnes in om over soa’s te sensibiliseren.

In 2015 lanceerde het al een campagne om duidelijk te maken dat je geen slet hoeft te zijn om een soa te krijgen. Deze zomer komt er weer een nieuwe campagne: #nuzijnwezeker. “Met die naam willen we aangeven dat je laten testen geruststelling kan geven aan jij en je partner, Cruyssaert. Door middel van animatiefilmpjes en samenwerkingen met influencers en datingsites wil het centrum materiaal en hulpmiddelen verspreiden onder jongeren en jongvolwassenen bij wie soa’s het vaakst voorkomen.

De vraag is dan of deze campagnes ook echt nut hebben en dat is zo. Uit het laatste rapport van Sciensano bleek dat er een stijging was in de aantal bevestigde besmettingen met chlamydia, maar ook een stijging in het aantal testen. En die stijging hebben ze deels te danken aan de campagnes van Sensoa. “Daar zijn wij heel erg trots op,” zegt Boris.

Als je jong bent (of oud) is het zeer belangrijk dat je je laat testen. Om jezelf en andere te beschermen. Het is niet omdat je er eentje hebt dat je direct een slet bent. Want zoals Sensoa zegt: “Chlamydia is de meest democratische soa, het kan bij iedereen voorkomen.”

Zit je nog met vragen? Dan kan je terecht op de sites sensoa.be of allesoverseks.be!

#hpv #seks #soa #Getuigenis #seksueleopvoeding #Taboe #chlamydia